Migracja, nawet ta planowana i dobrowolna, to wydarzenie o dużym ładunku emocjonalnym. Zmiana otoczenia, języka, kultury i stylu życia może być zarówno szansą, jak i źródłem głębokiego stresu psychicznego. Wiele osób decydujących się na życie poza granicami Polski doświadcza z czasem uczucia samotności, wyobcowania, trudności adaptacyjnych, a nierzadko również epizodów depresyjnych czy zaburzeń lękowych. W takich sytuacjach dostęp do specjalistycznej pomocy psychologicznej jest nie tylko wsparciem, ale często warunkiem zachowania dobrostanu psychicznego. Niestety, bariery językowe, kulturowe i finansowe powodują, że wielu emigrantów nie korzysta z lokalnych systemów opieki zdrowotnej.

W odpowiedzi na te potrzeby coraz większą rolę odgrywa wsparcie psychologiczne online – dostępne z dowolnego miejsca na świecie, często również w języku polskim i w przystępnej formie. Rozwój technologii i popularyzacja zdalnych form terapii umożliwiają Polakom za granicą skorzystanie z pomocy, która uwzględnia ich kontekst kulturowy, emocjonalny i życiowy. Celem tego artykułu jest kompleksowe przedstawienie dostępnych możliwości wsparcia online dla emigrantów z Polski, z uwzględnieniem darmowych usług, specyfiki opieki w krajach takich jak Holandia, a także roli, jaką odgrywa psycholog mówiący po polsku i rozumiejący realia życia na obczyźnie.

Darmowe porady psychologiczne online – gdzie mogą z nich skorzystać Polacy za granicą?

Dostęp do darmowej pomocy psychologicznej online dla Polaków na emigracji stale się rozszerza, dzięki działalności organizacji pozarządowych, fundacji oraz platform społecznych skierowanych do Polonii. Jednym z głównych źródeł takiej pomocy są inicjatywy prowadzone przez fundacje działające poza granicami Polski, np. Fundacja Polonica, Polish Psychologists’ Association w Wielkiej Brytanii czy Instytut Polonika, które oferują nie tylko porady psychologiczne, ale także grupy wsparcia online i warsztaty rozwojowe. Działają również platformy, które zrzeszają polskich terapeutów oferujących bezpłatne konsultacje w określonym zakresie – np. w sytuacjach kryzysowych, przemocy domowej czy trudności adaptacyjnych.

Kolejnym ważnym kanałem są portale psychologiczne, które w odpowiedzi na potrzeby Polaków za granicą udostępniają darmowe czaty z psychologiem, spotkania na wideoplatformach czy nawet aplikacje mobilne z elementami terapii poznawczo-behawioralnej. Warto wymienić tu m.in. takie inicjatywy jak „Psycholog dla Polonii”, grupy na Facebooku typu „Pomoc psychologiczna dla Polaków za granicą”, czy też fora tematyczne, gdzie psycholodzy prowadzą regularne dyżury. Niezwykle istotnym elementem jest również fakt, że coraz więcej psychologów oferuje bezpłatne pierwsze konsultacje – jako formę zapoznania się z pacjentem i oceną dalszych potrzeb terapeutycznych. Wszystkie te rozwiązania pozwalają przełamać barierę pierwszego kroku w szukaniu pomocy.

Potrzebujesz pomocy specjalisty? Umów się na wizytę online

{{ sidebar_steps.tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Wybierz kategorię

{{cat_data.category_name}}

Wybierz Specjalistę

{{ service_details.bookingpress_service_name }}

Czas trwania: {{ service_details.bookingpress_service_duration_val }} {{ service_details.bookingpress_service_duration_label }}

Cena: {{ service_details.bookingpress_service_price }}

Opcje zaawansowane

Zobacz Mniej

{{service_extra_title}}

{{ extra_service_error_msg }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_name }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_formatted_price }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration }} {{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration_unit }}

Zobacz więcej Zobacz Mniej

{{ n }}

{{ service_extra_details.bookingpress_service_description }}

Załaduj więcej

Załaduj mniej

{{bring_anyone_title}}

{{ n }} {{number_of_person_title}}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{service_extra_title}}

{{ extra_service_error_msg }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_name }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_formatted_price }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration }} {{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration_unit }}

{{ service_extra_details.bookingpress_service_description }}

{{bring_anyone_title}}

{{ n }} {{number_of_person_title}}

{{cancel_button_title}} {{continue_button_title}}

{{ is_error_msg }}

Data i godzina

Przedział czasu

Nie ma dostępnych przedziałów czasowych

Poranek

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Popołudnie

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Wieczór

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Noc

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

Data i godzina

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} {{app.bookingpress_current_datetime | bookingpress_format_date}}

Przedział czasu

Nie ma dostępnych przedziałów czasowych

Poranek

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Popołudnie

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Wieczór

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Noc

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Szczegóły

{{customer_form_fields_data.label}}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Rezerwacja

Podsumowanie Twojej rezerwacji spotkania

Klient

{{appointment_step_form_data.form_fields.customer_name }}

{{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_firstname }} {{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_lastname }}

{{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_email }}

Specjalista

{{ appointment_step_form_data.selected_service_name}}

{{ cart_details.bookingpress_service_name}}

{{extras_details.bookingpress_extra_name }}

{{extras_details.bookingpress_extra_price}} {{extras_details.bookingpress_extra_duration}}

{{extras_details.bookingpress_selected_qty}}

{{appointment_step_form_data.bookingpress_selected_extra_service_count}} Extras

Data i godzina

{{ appointment_step_form_data.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time}}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}, {{appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time}}

{{ appointment_step_form_data.customer_selected_end_date || bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} - {{appointment_step_form_data.selected_end_date | bookingpress_format_date}}

Szczegóły spotkania

{{ appointment_step_form_data.selected_service_name}}

{{extras_details.bookingpress_extra_name }}

{{extras_details.bookingpress_extra_price}} {{extras_details.bookingpress_extra_duration}}

{{extras_details.bookingpress_selected_qty}}

{{appointment_step_form_data.bookingpress_selected_extra_service_count}} Extras

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} - {{ appointment_step_form_data.selected_end_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_service_name}}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{cart_details.formatted_start_end_time}}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }} - {{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{subtotal_text}}

{{ appointment_step_form_data.selected_service_price }}

{{tax_title}}

Podatek

+{{ appointment_step_form_data.tax_amount }}

{{couon_applied_title}} {{ appointment_step_form_data.coupon_code }}

-{{ appointment_step_form_data.coupon_discount_amount_with_currecny }}

{{coupon_code_title}}

{{ coupon_code_msg }}

{{ coupon_code_msg }}

{{coupon_apply_button_label}} Stosowany

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.selected_service_price }}

{{deposit_heading_title}}

{{deposit_title}} {{full_payment_title}}

{{deposit_paying_amount_title}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_amt }}

{{ appointment_step_form_data.deposit_payment_amount_percentage }}% ( {{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_amt }} )

{{deposit_remaining_amount_title}} {{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_due_amt }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{subtotal_text}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_cart_total_with_currency }}

{{tax_title}}

Podatek

+{{ appointment_step_form_data.tax_amount }}

{{couon_applied_title}} {{ appointment_step_form_data.coupon_code }}

-{{ appointment_step_form_data.coupon_discount_amount_with_currecny }}

{{coupon_code_title}}

{{ coupon_code_msg }}

{{ coupon_code_msg }}

{{coupon_apply_button_label}} Stosowany

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{deposit_heading_title}}

{{deposit_title}} {{full_payment_title}}

{{deposit_paying_amount_title}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_total_with_currency }}

( {{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_total_with_currency }} )

{{deposit_remaining_amount_title}} {{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_due_amount_total_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

Nie ma dostępnej metody płatności.

Wybierz Metodę Płatności

Płać lokalnie

PayPal

{{card_details_text}}

Wróć Test Button

{{ is_error_msg }}

{{staffmember_heading_title}}

{{any_staff_title}}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_firstname }} {{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_lastname }}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_email }}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_phone }}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

Nie dodano żadnych kategorii ani usług!

Pomoc psychologiczna online za darmo – realne wsparcie dla emigrantów

Pomoc psychologiczna online, szczególnie ta dostępna bezpłatnie, stanowi dla emigrantów bezcenny zasób, który umożliwia wsparcie w sytuacjach kryzysowych, kiedy dostęp do lokalnej pomocy jest ograniczony lub kosztowny. Wielu Polaków mieszkających za granicą nie posiada ubezpieczenia zdrowotnego lub obawia się procedur administracyjnych w obcym języku, co skutecznie odstrasza ich od kontaktu z miejscowymi placówkami zdrowia psychicznego. W takich przypadkach możliwość porozmawiania z psychologiem online po polsku – w bezpiecznym, znanym kulturowo kontekście – może być pierwszym i najważniejszym krokiem do wyjścia z psychicznego impasu.

Darmowa pomoc psychologiczna online jest dostępna nie tylko w postaci jednorazowych konsultacji, ale również jako długofalowe wsparcie w postaci cyklicznych sesji, grup wsparcia i warsztatów tematycznych. Niektóre fundacje i stowarzyszenia oferują całe programy terapeutyczne prowadzone online, skupione np. na radzeniu sobie z lękiem, obniżonym nastrojem, problemami wychowawczymi w rodzinach migracyjnych czy adaptacją kulturową. Dzięki takim inicjatywom, emigranci mogą doświadczać ciągłości wsparcia, co jest szczególnie ważne w przypadku zaburzeń przewlekłych. Pomoc ta – choć zdalna – często ma charakter relacyjny i długoterminowy, co skutkuje poprawą dobrostanu psychicznego oraz zwiększoną odpornością emocjonalną w obliczu codziennych trudności.

Samotność i stres na emigracji – jak radzić sobie z emocjami zdalnie?

Emigracja często wiąże się z poczuciem samotności, osamotnienia i izolacji – zarówno kulturowej, jak i społecznej. Utrata codziennego kontaktu z bliskimi, brak wsparcia rodzinnego, trudności w nawiązywaniu relacji z lokalną społecznością oraz odmienność kulturowa mogą prowadzić do silnych przeżyć emocjonalnych. Dodatkowo presja ekonomiczna, konieczność radzenia sobie z biurokracją, niepewność zatrudnienia czy problemy mieszkaniowe generują chroniczny stres. W takiej sytuacji pomoc psychologiczna online może pełnić rolę „emocjonalnej kotwicy” – punktu odniesienia, który pomaga odzyskać poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa emocjonalnego, nawet z dala od domu.

Radzenie sobie z emocjami zdalnie wymaga zastosowania nowoczesnych narzędzi psychologicznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna prowadzona przez wideokonferencje, aplikacje do samoobserwacji i dzienniczki emocji czy e-coaching wspierający budowanie odporności psychicznej. Ważną rolę pełni tu również psychoedukacja – dostępna na blogach, kanałach YouTube, w podcastach i kursach online, gdzie specjaliści tłumaczą mechanizmy radzenia sobie ze stresem, uczą technik oddechowych, relaksacyjnych oraz strategii reorganizacji poznawczej. Dzięki takim formom wsparcia emigranci mogą lepiej rozumieć swoje reakcje emocjonalne i rozwijać skuteczne sposoby radzenia sobie z codziennymi trudnościami, niezależnie od miejsca pobytu.

Dlaczego wsparcie psychologiczne online jest tak ważne dla Polaków za granicą?

Wsparcie psychologiczne online zyskało ogromne znaczenie wśród Polaków mieszkających za granicą z kilku powodów. Po pierwsze, znosi ono barierę geograficzną i umożliwia dostęp do pomocy w języku ojczystym – co w kontekście emocji, traumy i problemów osobistych jest nieocenione. Po drugie, pozwala na zachowanie dyskrecji i prywatności – szczególnie w środowiskach, gdzie temat zdrowia psychicznego nadal może być tabu. Po trzecie, dostępność konsultacji online pozwala dopasować sesje do rytmu życia emigranta – który często pracuje w nieregularnym trybie, bez możliwości stacjonarnego kontaktu z terapeutą.

Kolejnym istotnym aspektem jest to, że psychologowie pracujący online z Polakami na emigracji bardzo często posiadają doświadczenie w pracy z tą konkretną grupą. Rozumieją kontekst migracyjny, trudności związane z adaptacją, problematykę wychowania dzieci w obcym kraju czy napięcia kulturowe w związkach międzynarodowych. Dzięki temu sesje są nie tylko skuteczne, ale też osadzone w realiach pacjenta, co zwiększa ich efektywność i buduje zaufanie. W dobie globalizacji i mobilności, dostęp do tak wyspecjalizowanej pomocy staje się nie tyle udogodnieniem, co koniecznością dla utrzymania zdrowia psychicznego polskich emigrantów.

Opieka psychiatryczna w Holandii – jak wygląda dostęp dla Polaków?

Holenderski system opieki zdrowotnej oferuje wysokiej jakości pomoc psychiatryczną, ale dostęp do niej może być dla Polaków utrudniony z powodu barier językowych, biurokratycznych oraz różnic kulturowych w podejściu do zdrowia psychicznego. Aby skorzystać z pomocy psychiatry, pacjent musi najpierw udać się do lekarza pierwszego kontaktu (huisarts), który decyduje o dalszym skierowaniu do specjalisty. W przypadku emigrantów często pojawia się problem braku wystarczającego słownictwa medycznego w języku niderlandzkim, co skutkuje trudnością w dokładnym opisaniu objawów i potrzeb, a tym samym – otrzymaniu adekwatnej pomocy.

Dodatkową trudnością jest długi czas oczekiwania na wizytę u psychiatry w publicznej służbie zdrowia (GGZ), który może wynosić nawet kilka miesięcy. Alternatywą pozostają prywatne konsultacje – jednak ich koszt nierzadko przekracza możliwości finansowe emigrantów, szczególnie tych zatrudnionych na umowach tymczasowych. W tym kontekście rośnie znaczenie wsparcia online – zwłaszcza w języku polskim – jako formy wypełniającej lukę między zapotrzebowaniem a dostępnością. Coraz więcej Polaków w Holandii korzysta z polskojęzycznych psychiatrów prowadzących konsultacje online, łącząc pomoc medyczną z komfortem językowym i dostępnością z dowolnego miejsca, bez konieczności stania w kolejkach.

Psycholog po polsku online – gdzie szukać specjalisty rozumiejącego kontekst emigracji?

Znalezienie psychologa, który mówi po polsku i rozumie realia życia na emigracji, stało się znacznie łatwiejsze dzięki wyspecjalizowanym platformom i katalogom terapeutów działających online.  Warto także śledzić strony internetowe polskich psychologów pracujących międzynarodowo – wielu z nich prowadzi własne gabinety online i oferuje bezpłatną konsultację wstępną.

Cennym wsparciem są również organizacje zrzeszające polskich psychologów na emigracji, takie jak Polish Psychologists’ Association w UK czy psycholodzy zarejestrowani w Niemczech, Norwegii czy Holandii. Specjaliści ci często mają własne doświadczenia migracyjne, co dodatkowo ułatwia nawiązanie relacji terapeutycznej. Znajomość kontekstu emigracyjnego – od barier językowych, przez kryzysy tożsamości, po problemy wychowawcze w środowisku wielokulturowym – pozwala psychologowi skuteczniej zrozumieć potrzeby pacjenta. To nie tylko kwestia języka, ale i głębokiego zrozumienia doświadczeń emocjonalnych, jakie niesie ze sobą życie na obczyźnie.

Nowoczesne formy pomocy – terapia i wsparcie psychologiczne bez wychodzenia z domu

Rozwój technologii cyfrowych umożliwił dynamiczny rozwój nowoczesnych form wsparcia psychologicznego, które mogą być realizowane całkowicie zdalnie – bez wychodzenia z domu, w dowolnym miejscu na świecie. Wideoterapie, czaty terapeutyczne, sesje telefoniczne, a także platformy e-terapii z programami CBT (terapii poznawczo-behawioralnej) – to tylko niektóre z narzędzi, z których mogą korzystać Polacy na emigracji. Dzięki nim możliwe jest zarówno udzielanie wsparcia w nagłych kryzysach, jak i prowadzenie regularnej terapii psychologicznej na poziomie nieodbiegającym od form stacjonarnych. Zaletą tych form jest także ich dostępność czasowa – pacjent sam wybiera termin i sposób komunikacji.

Warto również wspomnieć o aplikacjach mobilnych, takich jak Mindy, Moja Terapia, Woebot czy Youper, które oferują codzienne wsparcie w radzeniu sobie z emocjami, monitorowanie nastroju oraz dostęp do zadań terapeutycznych. Dzięki technologii osoby na emigracji mogą nie tylko korzystać z pomocy psychologa, ale również samodzielnie wzmacniać swoją odporność psychiczną i uczyć się technik radzenia sobie ze stresem. Integracja rozwiązań online z tradycyjnymi metodami terapeutycznymi tworzy dziś nową jakość w obszarze zdrowia psychicznego – elastyczną, dostępną i skuteczną, szczególnie dla tych, którzy żyją poza krajem ojczystym.

Podsumowanie

Wsparcie psychologiczne online dla Polaków na emigracji to nie luksus, lecz konieczność wynikająca z realnych wyzwań życia na obczyźnie. Emigranci często doświadczają samotności, stresu, barier językowych i trudności adaptacyjnych, które mają istotny wpływ na ich dobrostan psychiczny. Nowoczesne formy pomocy psychologicznej – od bezpłatnych konsultacji, przez aplikacje mobilne, po terapie wideo z psychologami rozumiejącymi kontekst emigracyjny – otwierają nowe możliwości dla osób, które wcześniej pozostawały bez wsparcia. Dostępność pomocy w języku ojczystym, elastyczność czasowa i możliwość rozmowy z domu to czynniki, które czynią psychoterapię realnym i skutecznym narzędziem także poza granicami Polski. Inwestycja w zdrowie psychiczne to fundament udanego życia na emigracji – warto z niej korzystać, nie czekając na kryzys.