Narcystyczne zaburzenie osobowości (NPD – narcissistic personality disorder) to poważne, trwałe zaburzenie struktury osobowości, zaliczane do grupy zaburzeń osobowości typu B według klasyfikacji DSM-5. Charakteryzuje się wyraźnym zaburzeniem funkcjonowania w obszarze samooceny oraz trudnościami w relacjach interpersonalnych, opartymi na potrzebie podziwu i braku empatii. Mimo iż termin „narcyzm” często używany jest potocznie w odniesieniu do osób egocentrycznych lub zarozumiałych, w ujęciu klinicznym mówimy o dużo głębszym i bardziej złożonym zjawisku, które ma konkretne kryteria diagnostyczne i wpływa destrukcyjnie na jakość życia jednostki i jej otoczenia.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie psychologicznego ujęcia narcystycznego zaburzenia osobowości – jego form, przyczyn, mechanizmów i skutków. Przeanalizujemy różnice między cechami narcystycznymi a zaburzeniem klinicznym, zwrócimy uwagę na złożoność fenotypów narcyzmu (w tym formę wrażliwą) oraz omówimy możliwości terapeutyczne, które mogą wspierać osoby zmagające się z tym zaburzeniem. Artykuł kierowany jest do specjalistów zdrowia psychicznego, osób zainteresowanych psychologią kliniczną oraz tych, którzy doświadczają trudności w relacjach z osobami o cechach narcystycznych.

Narcyz – zaburzenie osobowości czy cecha charakteru?

W debacie psychologicznej i społecznej często pojawia się pytanie, gdzie przebiega granica między zdrowym, adaptacyjnym narcyzmem a narcystycznym zaburzeniem osobowości. W psychologii rozróżniamy narcyzm jako cechę osobowości, która w umiarkowanej formie może być funkcjonalna i sprzyjać pewności siebie, a zaburzeniem osobowości, które prowadzi do poważnych dysfunkcji. Narcyzm w formie cechy charakteryzuje się potrzebą uznania, chęcią osiągania sukcesów, dążeniem do perfekcji i wyrażaniem siebie w sposób ekspresyjny. Osoba narcystyczna w tym ujęciu potrafi jednak zachować empatię, elastyczność oraz zdolność do refleksji nad sobą i światem społecznym.

Z kolei narcystyczne zaburzenie osobowości jest strukturą utrwaloną i sztywną, która znacząco upośledza funkcjonowanie jednostki. Osoba z NPD przejawia chroniczną potrzebę podziwu, skrajną nadwrażliwość na krytykę, brak zdolności do empatycznego postrzegania innych oraz trudności w utrzymywaniu zdrowych relacji interpersonalnych. Często buduje obraz siebie na mechanizmach obronnych, takich jak idealizacja własnej osoby, dewaluacja innych czy projekcja. Różnica między cechą a zaburzeniem leży zatem w intensywności, trwałości oraz w wpływie na funkcjonowanie jednostki – zaburzenie oznacza cierpienie psychiczne oraz szereg powtarzających się problemów w życiu osobistym i zawodowym.

Osobowość narcystyczna wrażliwa – ukryty wymiar narcyzmu

Osobowość narcystyczna wrażliwa (tzw. ukryta, cicha forma narcyzmu) stanowi mniej oczywisty, ale równie destrukcyjny wariant zaburzenia. W przeciwieństwie do klasycznego, „wielkościowego” narcyzmu, w którym dominuje jawna potrzeba uwielbienia, dominacji i sukcesu, narcyzm wrażliwy opiera się na głębokim poczuciu nieadekwatności, kruchości ego oraz lęku przed odrzuceniem. Osoby z tą formą narcyzmu często sprawiają wrażenie niepewnych siebie, wycofanych, nawet pokornych – jednak ich wrażliwość na ocenę, chroniczna uraza i potrzeba uznania są równie intensywne, lecz skrywane. Funkcjonują w trybie obronnym, reagując silnym stresem, zazdrością czy zamrożeniem emocjonalnym w sytuacjach społecznych.

Wrażliwa forma narcyzmu może być trudniejsza do zdiagnozowania, ponieważ objawy nie są tak spektakularne, jak w przypadku narcyzmu jawnego. Tego rodzaju osobowość często przyjmuje postawy pasywno-agresywne, może doświadczać stanów depresyjnych oraz unikać bliskości z obawy przed ujawnieniem swojej wewnętrznej „niedoskonałości”. Cechą wspólną obu typów narcyzmu jest brak autentycznej empatii i trudność w budowaniu głębokich, partnerskich relacji. Zrozumienie istnienia tych dwóch fenotypów ma ogromne znaczenie diagnostyczne i terapeutyczne – terapia osób z narcyzmem wrażliwym wymaga innego podejścia niż w przypadku osób narcystycznych dominujących.

Potrzebujesz pomocy specjalisty? Umów się na wizytę online

{{ sidebar_steps.tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Wybierz kategorię

{{cat_data.category_name}}

Wybierz Specjalistę

{{ service_details.bookingpress_service_name }}

Czas trwania: {{ service_details.bookingpress_service_duration_val }} {{ service_details.bookingpress_service_duration_label }}

Cena: {{ service_details.bookingpress_service_price }}

Opcje zaawansowane

Zobacz Mniej

{{service_extra_title}}

{{ extra_service_error_msg }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_name }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_formatted_price }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration }} {{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration_unit }}

Zobacz więcej Zobacz Mniej

{{ n }}

{{ service_extra_details.bookingpress_service_description }}

Załaduj więcej

Załaduj mniej

{{bring_anyone_title}}

{{ n }} {{number_of_person_title}}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{service_extra_title}}

{{ extra_service_error_msg }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_name }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_formatted_price }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration }} {{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration_unit }}

{{ service_extra_details.bookingpress_service_description }}

{{bring_anyone_title}}

{{ n }} {{number_of_person_title}}

{{cancel_button_title}} {{continue_button_title}}

{{ is_error_msg }}

Data i godzina

Przedział czasu

Nie ma dostępnych przedziałów czasowych

Poranek

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Popołudnie

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Wieczór

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Noc

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

Data i godzina

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} {{app.bookingpress_current_datetime | bookingpress_format_date}}

Przedział czasu

Nie ma dostępnych przedziałów czasowych

Poranek

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Popołudnie

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Wieczór

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Noc

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Szczegóły

{{customer_form_fields_data.label}}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Rezerwacja

Podsumowanie Twojej rezerwacji spotkania

Klient

{{appointment_step_form_data.form_fields.customer_name }}

{{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_firstname }} {{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_lastname }}

{{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_email }}

Specjalista

{{ appointment_step_form_data.selected_service_name}}

{{ cart_details.bookingpress_service_name}}

{{extras_details.bookingpress_extra_name }}

{{extras_details.bookingpress_extra_price}} {{extras_details.bookingpress_extra_duration}}

{{extras_details.bookingpress_selected_qty}}

{{appointment_step_form_data.bookingpress_selected_extra_service_count}} Extras

Data i godzina

{{ appointment_step_form_data.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time}}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}, {{appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time}}

{{ appointment_step_form_data.customer_selected_end_date || bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} - {{appointment_step_form_data.selected_end_date | bookingpress_format_date}}

Szczegóły spotkania

{{ appointment_step_form_data.selected_service_name}}

{{extras_details.bookingpress_extra_name }}

{{extras_details.bookingpress_extra_price}} {{extras_details.bookingpress_extra_duration}}

{{extras_details.bookingpress_selected_qty}}

{{appointment_step_form_data.bookingpress_selected_extra_service_count}} Extras

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} - {{ appointment_step_form_data.selected_end_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_service_name}}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{cart_details.formatted_start_end_time}}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }} - {{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{subtotal_text}}

{{ appointment_step_form_data.selected_service_price }}

{{tax_title}}

Podatek

+{{ appointment_step_form_data.tax_amount }}

{{couon_applied_title}} {{ appointment_step_form_data.coupon_code }}

-{{ appointment_step_form_data.coupon_discount_amount_with_currecny }}

{{coupon_code_title}}

{{ coupon_code_msg }}

{{ coupon_code_msg }}

{{coupon_apply_button_label}} Stosowany

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.selected_service_price }}

{{deposit_heading_title}}

{{deposit_title}} {{full_payment_title}}

{{deposit_paying_amount_title}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_amt }}

{{ appointment_step_form_data.deposit_payment_amount_percentage }}% ( {{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_amt }} )

{{deposit_remaining_amount_title}} {{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_due_amt }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{subtotal_text}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_cart_total_with_currency }}

{{tax_title}}

Podatek

+{{ appointment_step_form_data.tax_amount }}

{{couon_applied_title}} {{ appointment_step_form_data.coupon_code }}

-{{ appointment_step_form_data.coupon_discount_amount_with_currecny }}

{{coupon_code_title}}

{{ coupon_code_msg }}

{{ coupon_code_msg }}

{{coupon_apply_button_label}} Stosowany

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{deposit_heading_title}}

{{deposit_title}} {{full_payment_title}}

{{deposit_paying_amount_title}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_total_with_currency }}

( {{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_total_with_currency }} )

{{deposit_remaining_amount_title}} {{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_due_amount_total_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

Nie ma dostępnej metody płatności.

Wybierz Metodę Płatności

Płać lokalnie

PayPal

{{card_details_text}}

Wróć Test Button

{{ is_error_msg }}

{{staffmember_heading_title}}

{{any_staff_title}}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_firstname }} {{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_lastname }}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_email }}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_phone }}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

Nie dodano żadnych kategorii ani usług!

Narcyz – typ osobowości a narcystyczne zaburzenie osobowości

W klasyfikacji psychologicznej funkcjonują różne typologie narcyzmu jako cechy osobowości. Narcyz może przejawiać się jako typ pewny siebie, dominujący i ekstrawertyczny, ale też jako osoba bierna, zależna lub lękliwa. W badaniach psychometrycznych wykazuje się istnienie kontinuum narcyzmu – od adaptacyjnych form po patologiczne. Typ osobowości narcystycznej to nie to samo co narcystyczne zaburzenie osobowości – osoba narcystyczna może być funkcjonalna w społeczeństwie, odnosić sukcesy i nawiązywać relacje, choć z tendencją do egocentryzmu. Zaburzenie natomiast dezorganizuje jej życie wewnętrzne i zewnętrzne.

Granica między wysokim poziomem cechy narcystycznej a zaburzeniem zaciera się, gdy pojawiają się poważne problemy z regulacją samooceny, trwałe konflikty interpersonalne i chroniczne poczucie pustki. Narcystyczne zaburzenie osobowości rozpoznaje się na podstawie kryteriów diagnostycznych – m.in. zawyżonego poczucia własnej wartości, potrzeby admiracji i braku empatii. Ważne jest, aby nie mylić osobowości narcystycznej z NPD, ponieważ nie każde zachowanie narcystyczne oznacza zaburzenie kliniczne. W praktyce diagnostycznej istotne jest uważne różnicowanie, oparte na historii życia pacjenta, mechanizmach obronnych i stylu funkcjonowania emocjonalnego.

Zaburzenie narcystyczne – objawy, które trudno rozpoznać

Zaburzenie narcystyczne często przebiega pod maską pozornej pewności siebie, uroku osobistego i sukcesów. W rzeczywistości osoba z NPD cierpi z powodu niestabilnej samooceny, silnego lęku przed kompromitacją oraz chronicznego uczucia pustki. Charakterystyczne objawy obejmują: wyolbrzymione poczucie własnej wyjątkowości, nadmierne oczekiwanie podziwu, przekonanie o własnej wyższości, a także brak autentycznego zainteresowania emocjami innych osób. Często towarzyszy temu skłonność do manipulacji, wykorzystywania innych w celu osiągnięcia własnych celów oraz silna potrzeba kontroli nad otoczeniem.

Trudność w rozpoznaniu NPD polega również na tym, że osoby z tym zaburzeniem rzadko zgłaszają się do terapii z powodu samego narcyzmu – częściej szukają pomocy z powodu problemów wtórnych, takich jak depresja, wypalenie zawodowe czy konflikty w relacjach. Ponadto wiele objawów bywa mylonych z cechami liderów lub osób przebojowych. Różnicowanie wymaga głębokiej analizy wzorców zachowań, motywacji i relacji interpersonalnych. Psychoterapia często ujawnia szereg nieuświadomionych mechanizmów obronnych, takich jak racjonalizacja, idealizacja siebie, dewaluacja partnerów czy rozszczepienie.

Narcyzm jako zaburzenie osobowości – przyczyny i mechanizmy powstawania

Powstawanie narcystycznego zaburzenia osobowości wiąże się najczęściej z wczesnodziecięcymi doświadczeniami, w tym nieadekwatnym stylem wychowawczym. Najczęściej wymienia się dwa wzorce: wychowanie oparte na nadmiernej idealizacji dziecka, bez granic i realnej krytyki, oraz wychowanie oparte na emocjonalnym zaniedbaniu i krytycyzmie, gdzie dziecko musi „zasłużyć” na uwagę. Oba style zaburzają proces kształtowania się zdrowej samooceny oraz tożsamości, co skutkuje powstaniem fałszywego „ja” – obrazu siebie opartego na wyobrażeniu wielkości, który ukrywa głębokie poczucie wstydu i nieadekwatności.

Psychodynamiczne koncepcje narcyzmu wskazują, że mechanizmy obronne (np. idealizacja, projekcja, dewaluacja) służą ochronie przed bolesnymi uczuciami – odrzuceniem, porażką, zależnością. Osoba z NPD nie jest „zła” – funkcjonuje w sztywnym systemie obronnym, który uniemożliwia jej autentyczny kontakt ze sobą i innymi. Współczesne badania sugerują również znaczenie czynników neurobiologicznych i temperamentalnych, takich jak niska empatia afektywna czy trudność w regulacji emocji. Narcyzm jest zatem efektem złożonej interakcji predyspozycji indywidualnych i doświadczeń relacyjnych – nie można go redukować jedynie do „winy rodziców” czy osobistej pychy.

Narcystyczne zaburzenie osobowości – leczenie i wsparcie terapeutyczne

Leczenie narcystycznego zaburzenia osobowości jest procesem trudnym, wymagającym długoterminowego zaangażowania terapeutycznego i silnej relacji terapeutycznej opartej na empatii oraz granicach. Najczęściej stosowaną formą jest psychoterapia psychodynamiczna, skoncentrowana na relacji terapeutycznej i ujawnianiu nieświadomych mechanizmów obronnych. Terapia ta pomaga pacjentowi zrozumieć źródła swoich problemów, a także budować autentyczną, stabilną tożsamość opartą na realnym obrazie siebie. Kluczowe jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której pacjent może doświadczyć korektywnych relacji i rozwinąć zdolność do empatii.

Inne podejścia, takie jak terapia schematów czy terapia poznawczo-behawioralna (CBT), koncentrują się na modyfikowaniu dysfunkcyjnych przekonań, strategii zachowań i nauce regulacji emocji. Ze względu na trudności w budowaniu trwałego sojuszu terapeutycznego, osoby z NPD często przerywają terapię lub przenoszą na terapeutę mechanizmy dewaluacji. Wsparcie wymaga wysokich kompetencji klinicznych i konsekwentnej postawy terapeutycznej. W niektórych przypadkach możliwe jest także leczenie farmakologiczne objawów współistniejących – depresji, lęku czy drażliwości – jednak leki nie leczą zaburzenia osobowości per se. Długotrwała praca nad zmianą schematów interpersonalnych jest najskuteczniejszą drogą do poprawy funkcjonowania.

Narcystyczne zaburzenia osobowości w relacjach – jak je rozumieć i chronić siebie

Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości często wchodzą w relacje w sposób, który zaspokaja ich potrzebę podziwu i dominacji. Partnerzy takich osób mogą doświadczać manipulacji, emocjonalnej deprywacji, krytyki, obniżania wartości, a czasem też przemocy psychicznej. Często pojawia się zjawisko idealizacji-dewaluacji: z początku partner jest wynoszony na piedestał, by później zostać gwałtownie zdegradowanym, gdy tylko nie spełnia oczekiwań narcyza. Taki styl relacyjny może prowadzić do silnego poczucia zagubienia, wątpliwości co do własnej wartości i zależności emocjonalnej.

Zrozumienie, z jakim typem osobowości mamy do czynienia, jest kluczowe dla ochrony własnych granic i zdrowia psychicznego. Osoby bliskie narcyzowi powinny zadbać o własną autonomię, mieć dostęp do wsparcia (terapeutycznego lub grupowego) i unikać wikłania się w grę emocjonalną opartą na manipulacji. W relacjach z osobą z NPD konieczne jest stawianie jasnych granic, nieuleganie szantażowi emocjonalnemu i praca nad własną odpornością psychiczną. Edukacja psychologiczna w tym zakresie może być narzędziem do odzyskiwania kontroli i budowania relacji opartych na wzajemnym szacunku.

Podsumowanie

Narcystyczne zaburzenie osobowości to złożony konstrukt kliniczny, który nie sprowadza się do popularnych wyobrażeń o osobach pewnych siebie i egoistycznych. W rzeczywistości NPD to głęboka strukturalna trudność w obszarze tożsamości, samooceny oraz relacji międzyludzkich. Różnorodność form narcyzmu – od jawnego po wrażliwy – wymaga precyzyjnej diagnozy i dostosowanego leczenia. Osoby cierpiące na to zaburzenie często funkcjonują za maską wielkości, skrywając wewnętrzny ból i lęk przed dezintegracją „ja”. Kluczem do leczenia jest długofalowa psychoterapia, której celem jest budowa autentycznego kontaktu ze sobą i światem społecznym.

Jednocześnie osoby mające kontakt z narcyzami powinny uczyć się rozpoznawać schematy manipulacyjne i wzmacniać swoją odporność psychiczną. Wczesna interwencja psychoterapeutyczna może poprawić jakość życia pacjenta oraz zmniejszyć destrukcyjny wpływ zaburzenia na otoczenie. Praca z narcyzmem – zarówno z pozycji terapeuty, jak i osoby bliskiej – wymaga wysokiego poziomu empatii, konsekwencji oraz świadomości granic. Zrozumienie psychologicznej głębi tego zaburzenia to pierwszy krok do skuteczniejszego wsparcia i leczenia.