ADHD / ADD

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) i ADD (Attention Deficit Disorder) to dwa warianty tego samego zaburzenia neurorozwojowego, różniące się dominującymi objawami.
ADHD obejmuje trzy grupy trudności: zaburzenia koncentracji uwagi, impulsywność i nadruchliwość (np. nadmierna potrzeba ruchu, gadatliwość, trudność z wyciszeniem).
ADD natomiast to termin, który stosuje się w odniesieniu do formy zaburzenia bez nadruchliwości – dominują w nim trudności z koncentracją, organizacją, zapominaniem, a często także tzw. „zamyślenie” lub spowolnienie poznawcze.

Obecnie w klasyfikacjach diagnostycznych (DSM-5, ICD-11) używa się jednej wspólnej nazwy – ADHD z podtypami:
– z przewagą zaburzeń uwagi (dawne ADD),
– z przewagą nadruchliwości i impulsywności,
– postać mieszana.

ADHD nie kończy się wraz z dzieciństwem – u wielu osób utrzymuje się w dorosłym życiu, choć może przybierać inną formę niż u dzieci. Objawy u dorosłych często stają się bardziej subtelne i „cywilizowane” – zamiast nadmiernego biegania pojawia się wewnętrzny niepokój, gonitwa myśli, problemy z planowaniem, dezorganizacją dnia, prokrastynacją czy impulsywnym działaniem.

Szacuje się, że ok. 60% dzieci z ADHD doświadcza objawów również jako dorośli, choć wielu z nich nigdy nie uzyskało diagnozy w dzieciństwie. ADHD w dorosłości może wpływać na relacje, pracę, samoocenę i zdrowie psychiczne – i bywa często mylone z depresją, wypaleniem, czy zaburzeniami lękowymi. Dobra wiadomość: terapia – również online – może znacząco poprawić jakość życia i funkcjonowania dorosłych z ADHD.

Objawy ADHD u dorosłych często nie są tak widoczne jak u dzieci, ale mają realny wpływ na codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych należą:
– trudność z koncentracją i utrzymaniem uwagi na zadaniach,
– chroniczne spóźnienia, zapominanie, zgubienie rzeczy,
– impulsywność w decyzjach, zakupach, wypowiedziach,
– problemy z organizacją pracy, planowaniem i kończeniem zadań,
– nadmierna gadatliwość lub „gonitwa myśli”,
– uczucie przeciążenia, rozkojarzenia lub chaosu w głowie,
– trudności z odpoczynkiem i relaksem,
– częste zmiany nastroju, frustracja, niska tolerancja na stres,
– kłopoty z samooceną, poczucie „bycia innym”,
– trudności w relacjach interpersonalnych – także z partnerem lub dziećmi.

ADHD u dorosłych może być długo nierozpoznane – szczególnie jeśli dana osoba wykształciła „maskujące” strategie radzenia sobie. Psychoterapia pozwala zrozumieć, że to nie lenistwo czy „bałaganiarstwo”, lecz realny układ neurologiczny – i można nauczyć się z nim funkcjonować bardziej świadomie i spokojnie.

Rozpoznanie ADHD u dziecka wymaga uważnej obserwacji i zazwyczaj specjalistycznej diagnozy (psychologicznej i/lub psychiatrycznej). Objawy pojawiają się przed 12. rokiem życia i muszą utrzymywać się przez co najmniej 6 miesięcy w różnych środowiskach (szkoła, dom, zajęcia pozalekcyjne). Najczęstsze sygnały to:
– trudności z koncentracją, szybkie rozpraszanie się, niezamykanie zadań,
– impulsywność – dziecko mówi, zanim pomyśli, przerywa innym, nie czeka na swoją kolej,
– nadruchliwość – ciągłe wiercenie się, wstawanie, bieganie, mówienie,
– gubienie rzeczy, zapominanie o obowiązkach, brak organizacji,
– duża emocjonalność, szybkie wybuchy złości lub płaczu,
– trudności w relacjach z rówieśnikami lub nauczycielami.

W przypadku ADD objawy są mniej „widoczne”, ale równie trudne – np. zamknięcie w sobie, wycofanie, spowolnienie, rozmarzenie, brak reakcji na polecenia. ADHD można łatwo przeoczyć, zwłaszcza u dziewczynek – dlatego warto skonsultować się z psychologiem, jeśli coś Cię niepokoi w funkcjonowaniu dziecka.

Tak – psychoterapia online może być skuteczna zarówno u dorosłych, jak i dzieci z ADHD lub ADD, pod warunkiem, że prowadzona jest przez doświadczonego specjalistę i w odpowiednio dopasowanej formie. Terapia zdalna pozwala na regularny kontakt, większą dostępność (zwłaszcza w dużych miastach, jak Warszawa), elastyczne godziny spotkań i brak konieczności dojazdu – co jest ważne szczególnie w przypadku osób z trudnościami organizacyjnymi.

W przypadku dorosłych praca skupia się na:
– poprawie koncentracji i organizacji czasu,
– regulacji emocji, radzeniu sobie z impulsywnością,
– budowaniu realistycznej samooceny,
– strategiach zarządzania zadaniami,
– psychoedukacji i treningu funkcji wykonawczych.

W przypadku dzieci terapia online może być uzupełniona o konsultacje z rodzicami, trening umiejętności społecznych czy psychoedukację rodzicielską. Warto pamiętać, że nie każda forma terapii pasuje do każdego – ale wiele osób z ADHD odnajduje się w strukturze, jaką daje regularna, spokojna praca online.

Nie – leczenie farmakologiczne nie jest konieczne w każdym przypadku ADHD / ADD. Decyzję o wprowadzeniu leków podejmuje lekarz psychiatra, uwzględniając stopień nasilenia objawów, ich wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz efekty wcześniejszych metod wsparcia psychologicznego.

W wielu przypadkach – szczególnie w łagodniejszych formach ADHD lub ADD – psychoterapia, psychoedukacja i zmiany w stylu życia wystarczają, by osiągnąć poprawę funkcjonowania. U dzieci pomocne bywają również treningi umiejętności społecznych, praca z rodzicami i nauczycielami, a u dorosłych – coaching funkcji wykonawczych, terapia poznawczo-behawioralna czy systemowa.

Farmakoterapia bywa wskazana wtedy, gdy objawy znacznie utrudniają naukę, pracę, sen, relacje lub codzienne obowiązki – ale nigdy nie powinna być jedynym elementem leczenia. Największą skuteczność daje podejście łączone – czyli leki + terapia + wsparcie środowiskowe.

Czas trwania terapii ADHD / ADD zależy od wielu czynników: wieku, nasilenia objawów, celów terapeutycznych, motywacji do pracy oraz współpracy z terapeutą i otoczeniem.
U dorosłych proces terapii często trwa od kilku miesięcy do roku, w zależności od obszarów pracy – np. poprawy organizacji, pracy nad impulsywnością, regulacją emocji, czy odbudową poczucia sprawczości.

U dzieci terapia często łączy się z regularnymi konsultacjami dla rodziców – by wspólnie budować spójne strategie w domu, szkole i relacjach. Długość terapii bywa zróżnicowana, ale w większości przypadków zaleca się cotygodniowe spotkania – które pozwalają utrzymać ciągłość, systematyczność i rytm.

W terapii ADHD kluczowe jest działanie krok po kroku, z prostymi, konkretnymi strategiami – a nie presja „szybkich efektów”. ADHD to nie defekt – to inny sposób funkcjonowania mózgu. Dzięki terapii można się z nim zaprzyjaźnić i nauczyć żyć bardziej świadomie i spokojnie.