Terapia ericksonowska – na czym polega i skąd się wywodzi?
Terapia ericksonowska to jedno z bardziej elastycznych i kreatywnych podejść we współczesnej psychoterapii, które wywodzi się z praktyki klinicznej Miltona H. Ericksona – amerykańskiego psychiatry i psychoterapeuty uznawanego za pioniera hipnozy nowej generacji. W przeciwieństwie do klasycznych nurtów opartych na interpretacji i konfrontacji, terapia ericksonowska skupia się na wykorzystaniu zasobów pacjenta, jego naturalnych zdolności do zmiany oraz na subtelnej pracy z nieświadomością. To podejście nie narzuca sztywnych ram, ale dopasowuje się do unikalnej struktury psychicznej każdej osoby, z ogromnym szacunkiem dla jej historii, języka i tempa. Kluczowe znaczenie mają tutaj zindywidualizowane interwencje i relacja terapeutyczna oparta na zaufaniu, empatii oraz współpracy.
Wyjątkowość terapii ericksonowskiej polega na jej strategicznym charakterze i subtelnym stylu oddziaływania – terapeuta nie prowadzi pacjenta wprost, lecz prowokuje jego wewnętrzne zasoby do samodzielnego działania. Narzędziem terapeutycznym staje się tu wszystko: opowieść, metafora, sugestia, milczenie, zmiana tonu głosu czy zaskakująca interwencja. Zamiast analizować przeszłość pacjenta w kategoriach przyczynowo-skutkowych, terapeuta ericksonowski koncentruje się na tym, co możliwe w teraźniejszości i przyszłości. Celem nie jest głębokie wglądowe zrozumienie, lecz zmiana – czasem pozornie nieznaczna – która może uruchomić kaskadę korzystnych procesów psychicznych i behawioralnych.
Milton H. Erickson – ojciec hipnozy ericksonowskiej
Milton Hyland Erickson (1901–1980) był nie tylko lekarzem i psychiatrą, ale przede wszystkim niezwykłym obserwatorem ludzkiej natury. Przeżył kilka ciężkich chorób – m.in. polio – które sparaliżowały go fizycznie, ale pozwoliły mu rozwinąć wyostrzone zdolności percepcyjne i intuicyjne. Jako terapeuta potrafił czytać mikrosygnały ciała, wychwytywać najdrobniejsze zmiany w zachowaniu pacjenta i stosować je jako punkt wyjścia do interwencji terapeutycznej. To właśnie osobiste doświadczenie cierpienia i ograniczeń wpłynęło na jego przekonanie, że każdy człowiek – niezależnie od problemów – posiada głębokie wewnętrzne zasoby, które mogą zostać aktywowane przy odpowiednim podejściu.
Erickson radykalnie odmienił sposób, w jaki myślano o hipnozie klinicznej. W przeciwieństwie do hipnozy klasycznej, opartej na autorytarnych komendach i standaryzowanych procedurach, hipnoza ericksonowska zakłada pełen szacunku dialog z nieświadomością pacjenta. Zamiast wydawać polecenia, Erickson formułował pytania, opowiadał historie, używał paradoksów i dygresji. Kluczem było dla niego „podsunięcie” nieświadomości impulsu do zmiany – z zachowaniem wolności i indywidualności klienta. Dziś jego podejście stanowi fundament wielu nowoczesnych nurtów terapeutycznych, w tym terapii krótkoterminowej, strategicznej, NLP czy coachingu transformacyjnego.
Hipnoza ericksonowska – na czym polega i czym różni się od klasycznej?
Hipnoza ericksonowska to zjawisko odmienne od stereotypowego obrazu hipnozy, jaki funkcjonuje w kulturze popularnej. Nie polega ona na wprowadzaniu pacjenta w głęboki trans i wydawaniu mu sugestii w stylu „od teraz nie będziesz się bał”. Przeciwnie – to subtelny proces pracy ze zmienionym stanem świadomości, w którym osoba poddana hipnozie pozostaje aktywna, świadoma i zdolna do refleksji. Terapeuta ericksonowski nie używa bezpośrednich sugestii, lecz posługuje się językiem wieloznacznym, opowieściami, metaforami i pytaniami otwartymi, które mają na celu obejście oporu świadomego umysłu i dotarcie do zasobów nieświadomości. Trans w tym podejściu nie jest celem samym w sobie, ale środkiem do wewnętrznej reorganizacji.
W odróżnieniu od klasycznej hipnozy, która bazuje na dominacji terapeuty i formalnych indukcjach transowych, hipnoza ericksonowska jest procesem płynnym, nierzadko niedostrzegalnym dla obserwatora. Pacjent może nie mieć poczucia bycia „zahipnotyzowanym”, a mimo to doświadczać głębokich zmian w percepcji, emocjach czy zachowaniach. Praca odbywa się często w lekkim transie naturalnym – np. podczas rozmowy, słuchania historii czy wykonywania ćwiczeń wyobrażeniowych. Celem nie jest kontrolowanie pacjenta, lecz wspieranie jego autonomii i twórczej siły. To podejście uczyniło hipnozę narzędziem terapeutycznym pierwszego wyboru, a nie egzotyczną techniką na marginesie psychoterapii.
Potrzebujesz pomocy specjalisty? Umów się na wizytę online
{{ is_error_msg }}
Czas trwania: {{ service_details.bookingpress_service_duration_val }} {{ service_details.bookingpress_service_duration_label }}
Cena: {{ service_details.bookingpress_service_price }}
{{ is_error_msg }}
{{ is_error_msg }}
{{ is_error_msg }}
Podsumowanie Twojej rezerwacji spotkania
{{ coupon_code_msg }}
{{ coupon_code_msg }}
{{ coupon_code_msg }}
{{ coupon_code_msg }}
Płać lokalnie
PayPal
{{ is_error_msg }}
{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_email }}
{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_phone }}
Nurt ericksonowski w psychoterapii – elastyczne podejście do zmiany
Psychoterapia ericksonowska jest oparta na głębokim przekonaniu o unikalności każdej osoby i niemożności stosowania gotowych protokołów terapeutycznych. Terapeuta nie podąża za sztywnym schematem, lecz „tańczy” w relacji z klientem, dostosowując swoje interwencje do aktualnych potrzeb i wewnętrznej logiki pacjenta. Zamiast diagnozować i kategoryzować, terapeuta ericksonowski uważnie słucha języka, w którym pacjent opisuje swój świat, i posługuje się nim jako narzędziem zmiany. Nawet najbardziej nietypowe zachowania pacjenta traktowane są jako sensowne odpowiedzi na jego doświadczenia – wymagające zrozumienia, a nie korekty.
W podejściu ericksonowskim zmiana nie musi być spektakularna ani natychmiastowa – często wystarczy drobna modyfikacja wzorca, aby uruchomić procesy prowadzące do trwałej poprawy. Praca koncentruje się na przyszłości i możliwościach, a nie na przeszłości i ograniczeniach. Zamiast eksplorować traumy i cierpienie, terapeuta może zaprosić klienta do pracy z wyobrażeniem innego sposobu reagowania, opowiedzenia nowej historii czy wykonania małego, lecz symbolicznego gestu. Często używa się metafory „terapeutycznego puzzla” – terapeuta ericksonowski dopasowuje formę do struktury klienta, nie odwrotnie. Dzięki temu podejście to sprawdza się w szerokim zakresie problemów psychicznych i osobistych.
Terapia ericksonowska: dla kogo jest odpowiednia i kiedy warto ją rozważyć?
Terapia ericksonowska może być stosowana w szerokim spektrum trudności psychicznych i życiowych – od zaburzeń lękowych, depresji, problemów psychosomatycznych, przez trudności w relacjach, kryzysy tożsamościowe, aż po pracę z rozwojem osobistym i coachingiem. Ze względu na swoją subtelność i nienarzucający styl, szczególnie dobrze sprawdza się w pracy z osobami oporującymi wobec tradycyjnych form terapii, lękliwymi, wstydliwymi lub zmagającymi się z niską motywacją. Dzięki nastawieniu na współpracę i wzmacnianiu poczucia wpływu, terapia ta może być skuteczna także w pracy z dziećmi i młodzieżą, a także osobami starszymi.
Podejście ericksonowskie jest również szczególnie wartościowe w kontekście terapii krótkoterminowej, gdzie liczy się szybkość i skuteczność interwencji. Wielu pacjentów ceni je za brak konieczności szczegółowego opowiadania o trudnych doświadczeniach – zamiast tego mogą pracować na poziomie symboli, wyobrażeń czy metafor, co pozwala na obejście traumy i jednocześnie umożliwia integrację doświadczenia. Terapia ericksonowska nie jest jednak podejściem „uniwersalnym” – wymaga od terapeuty zaawansowanych kompetencji, wysokiej wrażliwości i umiejętności twórczego reagowania na to, co pojawia się w relacji. W rękach dobrze wyszkolonego specjalisty, staje się jednak potężnym narzędziem zmiany.
Szkoła psychoterapii ericksonowskiej i Instytut Ericksonowski – jak zdobyć wiedzę i praktykę?
W Polsce głównym ośrodkiem szkoleniowym w zakresie terapii ericksonowskiej jest Polski Instytut Ericksonowski z siedzibą w Łodzi, założony przez prof. Jerzego Mellibrudę oraz dr Zofię Sobolewską. Instytut oferuje kompleksowe szkolenia z psychoterapii ericksonowskiej, prowadzone przez certyfikowanych trenerów i superwizorów, często we współpracy z międzynarodowymi ekspertami. Programy obejmują zarówno teorię, jak i intensywną praktykę kliniczną – z naciskiem na pracę z hipnozą, metaforą, językiem zmiany oraz rozwój osobistej postawy terapeuty. Uczestnicy uczą się, jak tworzyć zindywidualizowane strategie terapeutyczne oraz jak wykorzystywać codzienne sytuacje jako potencjalne interwencje.
Szkoła psychoterapii ericksonowskiej kładzie duży nacisk na etykę, uważność i rozwój samoświadomości terapeuty. W trakcie procesu szkoleniowego przyszli terapeuci uczestniczą w sesjach własnej terapii, superwizji grupowej i indywidualnej oraz analizują własne interakcje z pacjentami. Celem jest nie tylko opanowanie technik, ale też kształtowanie postawy kreatywnej, odpowiedzialnej i otwartej na drugiego człowieka. Kursy są dostępne dla psychologów, lekarzy, pedagogów i innych specjalistów zainteresowanych psychoterapią. Dzięki wysokim standardom i współpracy międzynarodowej, Instytut jest uznawany za jedno z wiodących centrów edukacji terapeutycznej w Europie Środkowej.
Terapia Miltona Ericksona w praktyce – opinie, książki, skuteczność
Z perspektywy klinicznej i praktycznej, terapia ericksonowska zyskuje wysokie noty zarówno wśród terapeutów, jak i pacjentów. Osoby korzystające z tego podejścia często podkreślają jego skuteczność, dyskrecję oraz głęboką personalizację procesu terapeutycznego. Zmiany następują często w sposób „niewidoczny”, ale odczuwalny – jakby coś się „przełączyło” wewnętrznie. Nie jest to metoda spektakularna ani oparta na konfrontacji, lecz delikatna, a zarazem głęboka praca z nieświadomymi wzorcami. Wśród uznanych książek opisujących to podejście warto wymienić: „My Voice Will Go with You” Sidneya Rosena, „The Collected Papers of Milton Erickson” oraz „Hypnotherapy: An Exploratory Casebook”.
Choć badania naukowe nad hipnozą wciąż są rozwijane, wiele z nich potwierdza jej skuteczność – szczególnie w pracy z bólem, lękiem, stresem pourazowym czy nałogami. Co istotne, skuteczność terapii ericksonowskiej zależy nie tyle od techniki, ile od relacji i dopasowania – im większe zaufanie i gotowość pacjenta do eksploracji, tym większy potencjał zmiany. Podejście to znajduje też zastosowanie w coachingu, terapii par, edukacji i medycynie psychosomatycznej. Dzięki swojej elastyczności i humanistycznemu duchowi, terapia ericksonowska pozostaje żywym, dynamicznym podejściem, które wciąż inspiruje kolejne pokolenia terapeutów.
Podsumowanie
Terapia ericksonowska to podejście wyjątkowe – subtelne, elastyczne i głęboko respektujące indywidualność każdego człowieka. Jej fundamentem jest przekonanie, że ludzie mają w sobie wszystko, czego potrzebują do zmiany, a rolą terapeuty jest jedynie stworzenie warunków, w których te zasoby mogą się ujawnić. Milton H. Erickson pokazał światu, że hipnoza i praca z nieświadomością nie muszą być narzędziami dominacji, lecz mogą stać się formą dialogu, zaufania i transformacji. Dzięki jego dorobkowi, dziś terapeuci mogą korzystać z metod, które łączą precyzję z intuicją, technikę z relacją, a skuteczność z humanizmem.
Podejście ericksonowskie nieustannie się rozwija, adaptując do zmieniających się potrzeb pacjentów i wyzwań współczesnego świata. Jego wpływ widoczny jest w wielu nowoczesnych nurtach terapeutycznych, a zainteresowanie nim nie słabnie – przeciwnie, rośnie wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na terapie zorientowane na szacunek, uważność i autentyczność. Dla wielu osób, zarówno terapeutów, jak i pacjentów, kontakt z terapią ericksonowską staje się nie tylko procesem leczenia, ale początkiem głębokiej zmiany sposobu bycia, myślenia i doświadczania siebie.