Współczesna medycyna coraz wyraźniej uznaje nierozerwalny związek między stanem fizycznym a psychicznym człowieka. Choroby ciała, zwłaszcza przewlekłe i trudne do wyleczenia, nie tylko obciążają organizm, ale również znacząco wpływają na funkcjonowanie emocjonalne, poznawcze i społeczne pacjenta. Zależność ta działa dwukierunkowo – obniżony nastrój i chroniczny stres mogą pogłębiać objawy fizyczne, a z kolei ból, ograniczenia funkcjonalne czy poczucie zagrożenia związanego z diagnozą wpływają na stan psychiczny. To właśnie ta subtelna i dynamiczna interakcja ciała i umysłu decyduje o pełnym obrazie zdrowia pacjenta.

W niniejszym artykule podejmiemy próbę kompleksowego omówienia tego, jak różnego rodzaju choroby somatyczne oddziałują na psychikę. Poruszymy zagadnienia związane z emocjonalnymi skutkami przewlekłych schorzeń, mechanizmami psychologicznymi aktywowanymi w sytuacji długotrwałej terapii, a także symptomami psychicznymi, które mogą towarzyszyć fizycznym problemom zdrowotnym. Zwrócimy uwagę na rolę specjalistycznej diagnozy oraz znaczenie wsparcia psychicznego jako elementu leczenia somatycznego. Naszym celem jest pokazanie, że pełne podejście do zdrowia wymaga zintegrowanego spojrzenia na ciało i psychikę – jako całość, a nie dwa odrębne światy.

Psychika a choroby – jak fizyczne schorzenia wpływają na nasz umysł?

Fizyczne schorzenia mają ogromny potencjał oddziaływania na stan psychiczny człowieka, niezależnie od tego, czy są to choroby ostre, czy przewlekłe. Proces chorowania to nie tylko biologiczna reakcja organizmu, ale także przeżycie egzystencjalne, które wpływa na sposób myślenia, emocje i zachowania. Diagnoza poważnej choroby może wywołać szok, zaprzeczenie, lęk, a nawet depresję. Często dochodzi do przewartościowania dotychczasowego stylu życia, pojawia się poczucie utraty kontroli, a nierzadko również obniżone poczucie własnej wartości. Przykładem może być cukrzyca typu 2 – choroba, która poza aspektami metabolicznymi, u wielu pacjentów wywołuje uczucie winy, wstydu oraz frustrację.

Psychika reaguje także na fizyczne objawy choroby – ból, zmęczenie, zaburzenia snu, ograniczenia mobilności, utratę sprawności czy estetyczne zmiany w wyglądzie (np. po zabiegach onkologicznych). Wszystkie te czynniki są źródłem stresu, który – jeśli trwa zbyt długo – może zaburzyć równowagę psychiczną. Chroniczne zmęczenie związane z chorobą autoimmunologiczną, jak np. toczeń czy stwardnienie rozsiane, może prowadzić do apatii, izolacji społecznej, a nawet poczucia beznadziei. Osoby chore często doświadczają również wtórnych lęków – przed pogorszeniem stanu, przed zależnością od innych czy przed śmiercią. To wszystko sprawia, że każda diagnoza powinna być rozpatrywana również w kontekście psychologicznym.

Potrzebujesz pomocy specjalisty? Umów się na wizytę online

{{ sidebar_steps.tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Wybierz kategorię

{{cat_data.category_name}}

Wybierz Specjalistę

{{ service_details.bookingpress_service_name }}

Czas trwania: {{ service_details.bookingpress_service_duration_val }} {{ service_details.bookingpress_service_duration_label }}

Cena: {{ service_details.bookingpress_service_price }}

Opcje zaawansowane

Zobacz Mniej

{{service_extra_title}}

{{ extra_service_error_msg }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_name }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_formatted_price }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration }} {{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration_unit }}

Zobacz więcej Zobacz Mniej

{{ n }}

{{ service_extra_details.bookingpress_service_description }}

Załaduj więcej

Załaduj mniej

{{bring_anyone_title}}

{{ n }} {{number_of_person_title}}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{service_extra_title}}

{{ extra_service_error_msg }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_name }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_formatted_price }}

{{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration }} {{ service_extra_details.bookingpress_extra_service_duration_unit }}

{{ service_extra_details.bookingpress_service_description }}

{{bring_anyone_title}}

{{ n }} {{number_of_person_title}}

{{cancel_button_title}} {{continue_button_title}}

{{ is_error_msg }}

Data i godzina

Przedział czasu

Nie ma dostępnych przedziałów czasowych

Poranek

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Popołudnie

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Wieczór

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Noc

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

Data i godzina

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} {{app.bookingpress_current_datetime | bookingpress_format_date}}

Przedział czasu

Nie ma dostępnych przedziałów czasowych

Poranek

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Popołudnie

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Wieczór

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

Noc

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}}

{{time_details.formatted_start_end_time}} {{ time_details.max_capacity }} {{slot_left_text}} +1 dzień

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Szczegóły

{{customer_form_fields_data.label}}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

{{ is_error_msg }}

Rezerwacja

Podsumowanie Twojej rezerwacji spotkania

Klient

{{appointment_step_form_data.form_fields.customer_name }}

{{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_firstname }} {{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_lastname }}

{{ appointment_step_form_data.form_fields.customer_email }}

Specjalista

{{ appointment_step_form_data.selected_service_name}}

{{ cart_details.bookingpress_service_name}}

{{extras_details.bookingpress_extra_name }}

{{extras_details.bookingpress_extra_price}} {{extras_details.bookingpress_extra_duration}}

{{extras_details.bookingpress_selected_qty}}

{{appointment_step_form_data.bookingpress_selected_extra_service_count}} Extras

Data i godzina

{{ appointment_step_form_data.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time}}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}, {{appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time}}

{{ appointment_step_form_data.customer_selected_end_date || bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} - {{appointment_step_form_data.selected_end_date | bookingpress_format_date}}

Szczegóły spotkania

{{ appointment_step_form_data.selected_service_name}}

{{extras_details.bookingpress_extra_name }}

{{extras_details.bookingpress_extra_price}} {{extras_details.bookingpress_extra_duration}}

{{extras_details.bookingpress_selected_qty}}

{{appointment_step_form_data.bookingpress_selected_extra_service_count}} Extras

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ appointment_step_form_data.selected_formatted_start_end_time }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ appointment_step_form_data.selected_date | bookingpress_format_date }} - {{ appointment_step_form_data.selected_end_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_service_name}}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{cart_details.formatted_start_end_time}}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }} - {{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} to {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }} - {{ cart_details.formatted_end_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.customer_selected_end_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}, {{ cart_details.formatted_start_time }}

{{ cart_details.bookingpress_selected_date | bookingpress_format_date }}

{{subtotal_text}}

{{ appointment_step_form_data.selected_service_price }}

{{tax_title}}

Podatek

+{{ appointment_step_form_data.tax_amount }}

{{couon_applied_title}} {{ appointment_step_form_data.coupon_code }}

-{{ appointment_step_form_data.coupon_discount_amount_with_currecny }}

{{coupon_code_title}}

{{ coupon_code_msg }}

{{ coupon_code_msg }}

{{coupon_apply_button_label}} Stosowany

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.selected_service_price }}

{{deposit_heading_title}}

{{deposit_title}} {{full_payment_title}}

{{deposit_paying_amount_title}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_amt }}

{{ appointment_step_form_data.deposit_payment_amount_percentage }}% ( {{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_amt }} )

{{deposit_remaining_amount_title}} {{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_due_amt }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{subtotal_text}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_cart_total_with_currency }}

{{tax_title}}

Podatek

+{{ appointment_step_form_data.tax_amount }}

{{couon_applied_title}} {{ appointment_step_form_data.coupon_code }}

-{{ appointment_step_form_data.coupon_discount_amount_with_currecny }}

{{coupon_code_title}}

{{ coupon_code_msg }}

{{ coupon_code_msg }}

{{coupon_apply_button_label}} Stosowany

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{deposit_heading_title}}

{{deposit_title}} {{full_payment_title}}

{{deposit_paying_amount_title}}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_total_with_currency }}

( {{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_total_with_currency }} )

{{deposit_remaining_amount_title}} {{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.included_tax_label }}

{{ appointment_step_form_data.bookingpress_deposit_due_amount_total_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

{{ appointment_step_form_data.total_payable_amount_with_currency }}

Nie ma dostępnej metody płatności.

Wybierz Metodę Płatności

Płać lokalnie

PayPal

{{card_details_text}}

Wróć Test Button

{{ is_error_msg }}

{{staffmember_heading_title}}

{{any_staff_title}}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_firstname }} {{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_lastname }}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_email }}

{{ staffmember_details.bookingpress_staffmember_phone }}

Wróć Następny: {{ bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_sidebar_step_data[bookingpress_current_tab].next_tab_name].tab_name }}

Nie dodano żadnych kategorii ani usług!

Osoby somatycznie chore – dlaczego często zmagają się także z problemami psychicznymi?

Osoby cierpiące na schorzenia somatyczne są szczególnie narażone na wystąpienie współistniejących zaburzeń psychicznych, co wynika z wielowymiarowego charakteru doświadczenia choroby. Po pierwsze – sama diagnoza może być silnym bodźcem traumatycznym, zwłaszcza jeśli dotyczy chorób przewlekłych, nieuleczalnych lub zagrażających życiu. U wielu pacjentów pojawiają się objawy zespołu stresu pourazowego, w tym natrętne myśli o chorobie, problemy ze snem, drażliwość czy unikanie sytuacji przypominających o diagnozie. Po drugie – chroniczne objawy fizyczne, takie jak ból czy zmęczenie, mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, co może prowadzić do depresji, zaburzeń lękowych, a nawet zaburzeń poznawczych.

Niebagatelną rolę odgrywają również czynniki społeczne i egzystencjalne związane z byciem osobą chorą. Utrata pracy, ograniczenie aktywności społecznej, problemy finansowe czy trudności w relacjach międzyludzkich są częstymi konsekwencjami poważnych schorzeń. Osoby chore mogą czuć się wykluczone, niezrozumiane lub postrzegane jedynie przez pryzmat swojej choroby. Pojawia się też zjawisko „choroby wtórnej” – polegające na tym, że pacjent zaczyna konstruować swoją tożsamość wokół bycia chorym, co wpływa negatywnie na jego samopoczucie i motywację do leczenia. Z tych powodów wsparcie psychologiczne dla osób zmagających się z chorobami somatycznymi powinno być integralną częścią opieki medycznej.

Jaki jest twój stan psychiczny? Objawy, na które warto zwrócić uwagę przy chorobach fizycznych

W przebiegu chorób somatycznych objawy psychiczne mogą nie być łatwo zauważalne – zarówno dla pacjenta, jak i dla jego otoczenia czy lekarzy. Często są one interpretowane jako „naturalna reakcja” na sytuację zdrowotną, co prowadzi do ich bagatelizowania. Tymczasem zaburzenia nastroju, takie jak przewlekłe przygnębienie, anhedonia (brak odczuwania przyjemności), nadmierne zmęczenie czy poczucie winy, mogą świadczyć o rozwoju depresji. Warto też zwrócić uwagę na symptomy lękowe – m.in. nieustanny niepokój, trudności z koncentracją, drażliwość, bezsenność czy ataki paniki. Te stany znacząco pogarszają jakość życia i mogą wpływać na skuteczność leczenia.

Innymi objawami wartymi obserwacji są zmiany w zachowaniu i funkcjonowaniu społecznym – wycofanie się z relacji, unikanie kontaktów towarzyskich, rezygnacja z dotychczasowych pasji czy zaniedbywanie obowiązków. W niektórych przypadkach pojawiają się także objawy somatyczne o podłożu psychogennym, np. bóle głowy, zaburzenia żołądkowe czy napięcia mięśniowe, które nie znajdują uzasadnienia w wynikach badań. Osoby chore mogą też mieć zaburzone poczucie własnej wartości lub przejawiać zachowania autodestrukcyjne – zarówno w sposób jawny, jak i utajony (np. przez nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich). Zauważenie tych sygnałów na wczesnym etapie i odpowiednia interwencja psychologiczna może znacząco poprawić jakość życia pacjenta i wspomóc proces leczenia.

Stany psychiczne człowieka a długotrwałe leczenie chorób somatycznych

Długotrwałe leczenie chorób somatycznych to nie tylko wyzwanie medyczne, ale również psychiczne i emocjonalne. Pacjenci poddawani wielomiesięcznej terapii, np. chemioterapii, dializom czy leczeniu neurologicznemu, często zmagają się z poczuciem beznadziei, utraty kontroli i przewlekłego stresu. Rytmiczność wizyt w szpitalu, cykliczne badania i oczekiwanie na wyniki prowadzą do powstania specyficznego stanu napięcia psychicznego. Z czasem może dojść do tzw. zmęczenia terapią – stanu, w którym pacjent zaczyna odczuwać niechęć do kontynuowania leczenia, niezależnie od jego skuteczności. Pojawia się też ryzyko anhedonii egzystencjalnej – utraty radości z życia i rezygnacji z planów na przyszłość.

Leczenie długoterminowe wpływa także na tożsamość pacjenta, który może zacząć postrzegać siebie wyłącznie przez pryzmat choroby. Utrata dawnych ról społecznych – np. pracownika, partnera czy rodzica – powoduje spadek poczucia własnej wartości. Doświadczenie przewlekłej choroby często wiąże się z redefinicją sensu życia oraz potrzebą głębokiej adaptacji psychicznej. W tym kontekście nieocenioną rolę odgrywa psychoterapia, pomoc grup wsparcia oraz relacje z bliskimi. Ważne jest, aby leczenie choroby fizycznej było równolegle wspierane przez interwencje psychologiczne, które pozwalają pacjentowi zachować spójność psychiczną, tożsamość oraz motywację do walki z chorobą.

Psychika a zdrowie – związek ciała i umysłu w ujęciu medycznym i psychologicznym

Współczesna nauka jednoznacznie potwierdza, że ciało i umysł są ze sobą nierozerwalnie związane, a ich wzajemna interakcja wpływa na każdą dziedzinę zdrowia człowieka. W ujęciu medycznym oznacza to m.in., że psychiczne stany takie jak depresja, lęk czy stres mogą obniżać odporność organizmu, wpływać na poziom hormonów i zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, autoimmunologicznych czy metabolicznych. Z kolei w ujęciu psychologicznym mówi się o tzw. somatyzacji – czyli przejawianiu się problemów psychicznych poprzez objawy cielesne. Przykłady obejmują nawracające bóle, duszności czy objawy gastryczne, które nie mają potwierdzenia w badaniach, ale wynikają z nierozpoznanych problemów emocjonalnych.

Psychoneuroimmunologia – interdyscyplinarna dziedzina nauki – bada zależności między układem nerwowym, hormonalnym i odpornościowym, wykazując, że długotrwały stres psychiczny może prowadzić do realnych zaburzeń fizjologicznych. Stany emocjonalne wpływają nie tylko na przebieg choroby, ale również na skuteczność leczenia – osoby w depresji rzadziej przestrzegają zaleceń, mniej dbają o zdrowie i częściej rezygnują z terapii. Z kolei pozytywne nastawienie, wsparcie społeczne i odporność psychiczna mogą znacząco poprawić rokowania. Integracja medycyny somatycznej i psychologii zdrowia jest więc konieczna, by zapewnić pacjentom holistyczną i skuteczną opiekę.

Choroby somatyczne a psychiczne – kiedy jedno prowadzi do drugiego?

Granica między chorobami psychicznymi a somatycznymi bywa cienka, a często zupełnie się zaciera. Przewlekłe schorzenia ciała mogą prowadzić do poważnych zaburzeń psychicznych, a odwrotnie – nierozpoznane zaburzenia psychiczne mogą skutkować pogorszeniem zdrowia fizycznego. Przykładem jest depresja towarzysząca nowotworom – według badań, nawet 25–30% pacjentów onkologicznych zmaga się z istotnymi objawami depresyjnymi, które znacząco wpływają na jakość ich życia i wyniki leczenia. Również choroby układu krążenia, neurologiczne czy endokrynologiczne (np. choroba Hashimoto) są silnie powiązane z problemami psychicznymi.

Z drugiej strony, długotrwałe zaburzenia psychiczne, takie jak depresja czy zaburzenia lękowe, mogą prowadzić do rozwoju chorób fizycznych – m.in. poprzez wpływ na styl życia (zła dieta, brak aktywności, używki), zaburzenia hormonalne i przewlekły stan zapalny. W praktyce klinicznej coraz częściej mówi się o tzw. pacjentach z podwójną diagnozą – u których występuje zarówno problem somatyczny, jak i psychiczny. To wymaga interdyscyplinarnego podejścia i współpracy specjalistów z różnych dziedzin. Leczenie jednego obszaru bez uwzględnienia drugiego jest nie tylko nieskuteczne, ale może prowadzić do nawrotów lub pogorszenia stanu pacjenta.

Psychika człowieka i jej kruchość w obliczu przewlekłych chorób fizycznych

Psychika człowieka w obliczu choroby przewlekłej staje przed ogromnym wyzwaniem adaptacyjnym. Przewlekłość oznacza nie tylko długotrwałość objawów, ale również konieczność życia w nieustannym napięciu, pod presją leczenia, badań kontrolnych, ograniczeń funkcjonalnych oraz zmieniających się planów i celów. To wszystko wpływa na poczucie bezpieczeństwa i tożsamość osoby chorej, która często musi zmierzyć się z redefinicją siebie i swojej roli w życiu prywatnym oraz zawodowym. W takich sytuacjach nawet osoby dotychczas silne emocjonalnie mogą doświadczać załamania – depresji, stanów lękowych, utraty sensu życia czy myśli samobójczych.

Kruchość psychiki w sytuacji choroby jest naturalną reakcją na obciążenie, dlatego nie powinna być oceniana jako słabość. To sygnał, że organizm – zarówno ciało, jak i umysł – potrzebuje wsparcia. Współczesne podejście do leczenia przewlekłych schorzeń coraz częściej uwzględnia wsparcie psychologiczne jako standard opieki – podobnie jak leczenie farmakologiczne czy rehabilitacja. Terapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia wspierająca, interwencje kryzysowe oraz programy grupowe mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów, pomóc im odzyskać poczucie sprawczości i godnie przejść przez proces leczenia. Zdrowie psychiczne powinno być traktowane jako integralna część zdrowia ogólnego – zwłaszcza w obliczu chorób przewlekłych.

Podsumowanie

Związek między ciałem a psychiką jest niepodważalny i wielowymiarowy. Choroby fizyczne, szczególnie te przewlekłe i ciężkie, mają ogromny wpływ na funkcjonowanie psychiczne pacjenta, prowadząc nierzadko do poważnych zaburzeń emocjonalnych. Również odwrotnie – stan psychiczny odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia, rekonwalescencji i jakości życia chorego. Dlatego tak istotne jest, by w opiece medycznej uwzględniać nie tylko leczenie objawów somatycznych, ale także diagnozować i wspierać pacjentów psychologicznie. Holistyczne podejście do zdrowia – łączące ciało i umysł – to nie tylko wyraz nowoczesnej medycyny, ale przede wszystkim wyraz szacunku dla człowieka w jego pełni.