Przemoc

Przemoc to celowe działanie, które ma na celu zranienie, zdominowanie lub kontrolowanie drugiej osoby. Nie zawsze oznacza siniaki czy krzyki – przemoc może być subtelna, psychologiczna, emocjonalna, ekonomiczna, a także seksualna. Może przyjmować formę gróźb, poniżania, manipulacji, izolowania od bliskich, szantażu finansowego lub przekraczania granic fizycznych. Przemoc nie zawsze zostawia ślady na ciele – ale zawsze pozostawia je w psychice. Osoba doświadczająca przemocy często żyje w napięciu, lęku i poczuciu winy, które sprawiają, że trudno jej mówić o tym, co się dzieje.

Psychoterapia jest przestrzenią, w której możesz mówić o wszystkim – również o tym, co trudne, bolesne i wstydliwe. Spotkania z psychoterapeutą pomagają odzyskać kontakt ze sobą, nazwać to, co się dzieje, i zrozumieć, że przemoc nie jest winą osoby krzywdzonej. Terapeuta pomoże Ci przywrócić poczucie sprawczości, zauważyć destrukcyjne schematy i zbudować bezpieczne granice. W atmosferze empatii i akceptacji możesz stopniowo odbudowywać swoją samoocenę, zaufanie do siebie i innych ludzi. To również miejsce, gdzie nie musisz niczego udawać – możesz być dokładnie taka, jaka jesteś – z lękiem, złością, żalem, nadzieją.

W przypadku osób, które nadal trwają w relacji przemocowej, terapia może być pierwszym krokiem do zmiany. Psychoterapeuta nie podejmuje decyzji za Ciebie – ale pomoże Ci lepiej zrozumieć sytuację, ocenić poziom zagrożenia i przygotować się do ewentualnych działań. Dla osób, które już opuściły przemocową relację, terapia pozwala przepracować traumę, zrozumieć mechanizmy współuzależnienia i nauczyć się żyć na nowo – bez strachu i kontrolowania. W Therap Me znajdziesz specjalistów, którzy mają doświadczenie w pracy z osobami po przemocy – niezależnie od tego, na jakim etapie jesteś, możesz liczyć na profesjonalne i życzliwe wsparcie.

Jeśli doświadczasz przemocy – pamiętaj, że nie jesteś sam_a. Istnieje wiele miejsc, w których możesz uzyskać pomoc: ośrodki interwencji kryzysowej, fundacje zajmujące się przemocą, telefony zaufania, a także psychologowie i psychoterapeuci specjalizujący się w pracy z osobami krzywdzonymi. W Therap Me możesz skontaktować się ze specjalistą online – dyskretnie, bezpiecznie, bez wychodzenia z domu. To szczególnie ważne, gdy boisz się reakcji sprawcy lub nie masz możliwości fizycznego udania się do gabinetu. Terapia online daje realne wsparcie w trudnym momencie – i może być początkiem zmiany.

Aby skorzystać z pomocy, nie musisz mieć dowodów, zgłoszenia na policji czy wyroku sądu. Wystarczy, że czujesz, że coś jest nie tak – że relacja Cię rani, kontroluje, odbiera energię i spokój. Twoje doświadczenie jest wystarczającym powodem, by szukać pomocy. Każda rozmowa może pomóc zobaczyć sytuację z innej perspektywy i odzyskać choć odrobinę kontroli nad swoim życiem. Nie musisz wiedzieć, co powiedzieć – ważne, żebyś się odezwał_a. Jeśli chcesz – jesteśmy tu. Gotowi, by Cię wysłuchać i towarzyszyć w drodze do wolności od przemocy. Masz prawo do bezpieczeństwa, szacunku i życia bez lęku.

Przemoc – niezależnie od formy – zostawia głębokie ślady w psychice osoby, która jej doświadcza. Skutki mogą obejmować przewlekły stres, lęk, depresję, zaburzenia snu, trudności z koncentracją, niską samoocenę, zaburzenia odżywiania, a nawet objawy psychosomatyczne. W przypadku przemocy długotrwałej pojawia się także tzw. trauma kompleksowa, która wpływa na sposób funkcjonowania w relacjach i postrzegania siebie. Osoby krzywdzone często czują się winne, zawstydzone lub mają wrażenie, że „przesadzają”. To efekt manipulacji i kontroli ze strony sprawcy, który wzmacnia poczucie zależności i bezsilności.

Jednym z największych wyzwań w wychodzeniu z przemocy jest mechanizm tzw. cyklu przemocy – po okresie krzywdzenia często następuje faza „miodowego miesiąca”, czyli przeprosin, obietnic poprawy i chwilowego spokoju. To wzbudza nadzieję i sprawia, że ofiara pozostaje w relacji, licząc, że „to już ostatni raz”. Przemoc emocjonalna i psychiczna działa szczególnie podstępnie – niszczy pewność siebie, izoluje i osłabia zdolność do podejmowania decyzji. Dlatego tak ważne jest, by osoba doświadczająca przemocy otrzymała nie tylko zrozumienie, ale i realne wsparcie – bez oceniania, naciskania czy bagatelizowania jej przeżyć.

Tak – przemoc psychiczna jest równie realna, raniąca i wyniszczająca jak przemoc fizyczna. To, że nie zostawia siniaków, nie oznacza, że nie pozostawia głębokich ran – tyle że niewidocznych gołym okiem. Ciągłe upokarzanie, kontrolowanie, obrażanie, groźby, wyzwiska, izolowanie, zastraszanie, obojętność emocjonalna czy manipulacja – to formy przemocy psychicznej, które powoli niszczą poczucie własnej wartości, zaburzają zaufanie do siebie i innych oraz prowadzą do długotrwałego cierpienia emocjonalnego.

Osoby doświadczające przemocy psychicznej często nie są traktowane poważnie – również przez otoczenie, które może mówić: „przecież cię nie uderzył”, „nie przesadzaj”, „każdy czasem krzyczy”. Tymczasem długotrwała przemoc emocjonalna może prowadzić do depresji, zaburzeń lękowych, objawów psychosomatycznych, poczucia winy i izolacji społecznej. W psychoterapii mówimy wyraźnie: ból psychiczny jest tak samo ważny jak fizyczny – a czasem nawet trudniejszy do uleczenia. Masz pełne prawo szukać pomocy – niezależnie od tego, jak „niewidoczna” wydaje się Twoja krzywda.

To mit, że „skoro dziecko nie jest bite, to nic mu się nie dzieje”. Dzieci żyjące w domu, w którym dochodzi do przemocy – także psychicznej lub werbalnej – są zawsze ofiarami przemocy pośredniej, nawet jeśli nikt ich fizycznie nie dotyka. Słyszenie krzyków, wyzwisk, widzenie agresji lub upokorzeń jednego z rodziców powoduje u dziecka głębokie napięcie, lęk, poczucie winy i bezradność. Układ nerwowy dziecka uczy się, że dom to nie jest bezpieczne miejsce, a dorosłość może oznaczać cierpienie, dominację lub podporządkowanie.

Dzieci nie muszą wszystkiego rozumieć, żeby wszystko czuć. Mogą nie mówić o tym, co przeżywają, ale ciało, zachowanie i emocje to zdradzają: problemy ze snem, agresja lub wycofanie, trudności w nauce, napady lęku, zaburzenia odżywiania – to tylko niektóre skutki. Największą ochroną dla dziecka jest dorosły, który przerwie cykl przemocy – nawet jeśli to trudna decyzja. Warto szukać pomocy – psychologicznej, prawnej, społecznej. Dziecko nie potrzebuje „idealnych warunków” – potrzebuje poczucia bezpieczeństwa i przynajmniej jednej dorosłej osoby, która powie: to, co się dzieje, nie jest w porządku – i już nad tym pracuję.

To bardzo trudna sytuacja – i niestety bardzo częsta. Osoba doświadczająca przemocy często nie jest gotowa lub nie potrafi przyjąć pomocy z zewnątrz, nawet jeśli jej bardzo potrzebuje. Może czuć wstyd, strach, lojalność wobec sprawcy, obawy o dzieci, sytuację materialną, opinię społeczną. Może też nie widzieć swojej sytuacji jako „przemocy”, szczególnie jeśli nigdy nie była uczona, że przemoc to także krzyk, kontrola, obojętność czy upokorzenia. Nie możesz zmusić bliskiej osoby do odejścia – ale możesz być obecny/a, wspierający/a i cierpliwy/a.

Najważniejsze, co możesz zrobić:
– nie oceniaj, nie mów: „gdybym ja była na twoim miejscu…” – to pogłębia wstyd,
– uznawaj uczucia: „widzę, że bardzo cierpisz”, „martwię się o ciebie”,
– dawaj dostęp do informacji, nie naciskając – np. nazwę fundacji, kontakt do psychoterapeuty, artykuł, który porusza temat,
– nie kryj sprawcy, nie próbuj „neutralizować” jego zachowań,
– bądź konsekwentny/a w obecności, nawet jeśli druga strona się oddala.

Czasem wystarczy, że osoba wie, iż nie jest sama i ma dokąd wrócić, kiedy poczuje się gotowa. Czasem decyzja dojrzewa latami. Twoja obecność może uratować życie – nawet jeśli na razie wydaje się, że „nic się nie zmienia”.